O Nick Drake και τα όρια της αποτυχίας

Nick-Drake

Μια κασέτα που είχαν δώσει οι Αγγλίδες συγκάτοικοι στη Μαρία, στη Γλασκώβη. Μου είπε επίσης και για τον μοναχικό καλλιτέχνη που αυτοκτόνησε. Δεν τον ήξερε κανείς, σχεδόν. Και η από πρόθεση αυτοκτονία ποτέ δεν αποδείχτηκε επίσης. Ενδέχεται να ήταν ακούσια. Να είπε δηλαδή κοιτάζοντας τα αντικαταθλιπτικά σε μια στιγμή πνιγμένη στην απελπισία: ας τα πάρω όλα και ότι γίνει (δε γαμιέται;)

Η υπέροχη, λυρική γέφυρα του river man, του Drake στην ανάλαφρη Αγγλία των χρόνων 1968 -1974. Ένα μουσικό πέρασμα που σημαίνει φως μετά από χειμώνα που δείχνει να ανοίγονται τα πιο μεγάλα τα πιο ωραία, ένα πέρασμα που ψιθυρίζει rejoice! σε όσους μπορούν να το ακούσουν. Ενός κοσμοπολιτισμού που μπορεί να αγκαλιάσει σε κάποιες εκδοχές του, μεγάλα μέρη του κόσμου. Στα τοπία επίσης, όπως εναλλάσσονται σπαράγματα φύσης σε σπαράγματα βιομηχανίας, ομίχλη και μακριές ουρές από ομοιόμορφα σπιτάκια, σε κάθε πόλη, ομοιόμορφη, βαριά και ανιαρή κι αυτή όπως και οι άλλες.

Έπειτα πίσω στα Γιάννενα. Ο Χάιμε τον είχε ακούσει, ήταν πολύ ευαίσθητος, είπε. Μπορούσε να παίξει το day is done στην κιθάρα. Η Έφη τον ήξερε επίσης. Στα μικρά δωμάτια της σκοτεινής εστίας όπου στο υπερπέραν ηχούσαν πάντα μπίτια και ελληνικό ροκ, ακούγαμε τις απελευθερωτικές κασέτες με τα τραγούδια του Nick Drake, τα τόσο ερωτικά. Στα τραγούδια που μεταφέραμε αργότερα μακριά και υπό του ήχου τους, ιερόσυλα, κολυμπήσαμε στον έρωτα με κάποια πληθωρική, έξαλλης, απερίγραπτης ομορφιάς, που εμφανίστηκε μια στιγμή και έπειτα χάθηκε μεμιάς, στο Βορρά. Που από λάθος η κασέτα είχε κολλήσει στο way to blue, κάτι που πια ως οικείος ήχος διασώθηκε, δίχως καμία ανάμνηση από μια θολή εποχή που έμοιαζε απέραντη και στάσιμη.

Κάποτε, τρεις εβδομάδες στο Cambridge. Πολύ αργότερα έμαθα ότι ο Drake σπούδασε λογοτεχνία, κι έκανε το πρώτο από τα λίγα και άδοξα λάιβ του εκεί, σε κάποιο τωρινό αμφιθέατρο. Τρία χρόνια διακοπές, ξυπνώντας αργά, γυρνώντας στα πάρκα με την κιθάρα και τσιγάρα, σνομπάροντας με μποέμ υπεροψία τους φοιτητές που ήταν τακτικοί. Μην παρακολουθώντας τις διαλέξεις. Με τον Μπλέηκ στην τσέπη του σακακιού. Όπως εμείς τριάντα χρόνια αργότερα, αλλού.

Τώρα πια όλοι ξέρουν για τον Nick Drake και τη μουσική του. Αυτό όμως έγινε πολύ αργότερα από το θάνατο του. Ο ίδιος είχε πει στη μητέρα του: θα με ευχαριστούσε όσο τίποτα αν τα τραγούδια μου βοηθούσαν έναν άνθρωπο έστω. Σχεδόν κανείς δεν τον άκουγε όταν ζούσε. Ο ίδιος φαίνεται πως βίωνε μιάν αντίφαση: γνώριζε ότι ήταν εξαίσιος και ταλαντούχος, αλλά ίσως και να καταλάβαινε ότι δεν θα έβλεπε τα τραγούδια του, τα τόσο ζυγιασμένα, καλοπαιγμένα, γεμάτα λυρισμό, τα ευρηματικά, τα τόσο ψαγμένα, να αποκτούν τη δική τους ζωή και να γίνονται μέρη αλλονών, στιγμές στις ζωές και ήχοι στις στιγμές τους, για πάντα.

Το ακούς στους στίχους του fruit tree, σα μετά-σχόλιο αυτοβιογραφικό (πικρό βέβαια, ναι), επίλογος στην εξέλιξη του σκυθρωπού κι ευγενικού καλλιτέχνη, που ταυτίστηκε και παραδόθηκε στη μουσική του, να σέρνεται σαν ακατανόητη μα και οριστική αποτυχία. Αποσυρμένος, στο τέλος, στο σπίτι των γονιών του καθώς δεν υπήρχε άλλη ασχολία γι’ αυτόν: η μουσική ήταν το μόνο που μπορούσε να κάνει.

Η αγγλικότητα της μουσικής του Drake: της Κασσάνδρας, του Όργουελ. Και κάποιας ντροπαλής ευγένειας, κυρίως στην ομιλία. Ενός Λονδίνου υποσχέσεων, τα βράδια στο σημείο ακριβώς που χτυπάει η καρδιά του κόσμου.

Κατά παράδοξο τρόπο, όπως μόνο η ζωή γνωρίζει να τα φέρνει, τα τραγούδια του για πάντα 26χρονου Drake, μαθεύτηκαν, διαδόθηκαν και αγαπήθηκαν από πολλούς όμορφους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Έγιναν φεστιβάλ για χάρη του και ντοκυμαντέρ για την λιτή και μοναχική πορεία του στη ζωή. Ο Drake αναγνωρίστηκε, έστω κι αν ενώθηκε με το πλήθος των ιδανικών αυτοχείρων, ή των ιδανικών ροκ ταυτίσεων που δεν έφτασαν τα τριάντα. Ο ίδιος αισθανόταν αποτυχημένος, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των προσφιλών του προσώπων. Αποτυχημένος, παρότι σπούδασε λογοτεχνία στο Κέημπριτζ και έγραψε τρεις δίσκους, όπως του υπενθύμιζαν, έστω και αν η ποιότητα της ζωής και η γεύση του βιώματος της, δεν αρκεί να μετρηθεί ποσοτικά.

Η μουσική του πήρε τη δική της ζωή σα ρίζωμα, στη σκιά της ζωής του, μακριά από το θάνατο του.

artists_drake05

2 thoughts on “O Nick Drake και τα όρια της αποτυχίας

  1. είχε την εκτίμηση ενός στενού κύκλου φίλων, όπως και ο Joe Boyd, ο παραγωγός του τον ήθελε μέχρι εκεί που δεν πήγαινε, ξέροντας εκ των προτέρων ότι “δε θα φέρει λεφτά”. για να αναπτύξει τη μουσική του είχε τη βοήθεια που μπορεί να εύχεται κάθε καλλιτέχνης. όμως το κοινό αντέδρασε όπως συνήθως αντιδρά. με απάθεια. η “ανακάλυψή” του, δε θα πω ότι είναι κακό πράγμα γιατί τον γνώρισε σε πολλούς ανθρώπους – και εμένα- αυτό δηλ. που μετράει, αλλά έγινε με όρους εμπορίου και μόδας από το μουσικό τύπο για τη γνωστή επάρατη πολιτιστική υποκατηγορία (hipsters).
    ο Nick Drake δεν είναι απολογητής της ρομαντικής εσωστρέφειας, σύμφωνα με την εικόνα της “ανακάλυψής” του . η απόσυρσή του εξυπηρετεί την απόσταση που χρειάζεται η παρατήρηση, δεν είναι ανασφαλής έφηβος, είναι πιο ώριμος από όσα τον περιστοιχίζουν. οι βαθιές παρατηρήσεις και τα συναισθήματά του απευθύνονται ανοικτά σε κάποιον άλλο, ο οποίος πεισματικά δεν ακούει. και σήμερα πολλοί άνθρωποι και φίλοι δεν ακούνε. “δεν περισσεύει χρόνος” από τις αγχώδεις ή αυτιστικές ενασχολήσεις για να ακούσουμε μουσική, για να μας μιλήσει ο Nick Drake. η μουσική είναι χαλί για να πατάμε πάνω ενώ κάνουμε κάτι άλλο που έχει την προσοχή μας, είναι “ατμόσφαιρα”. τελοσπάντων επειδή ξέφυγα λίγο, είναι πολύ όμορφος ο βιωματικός τρόπος που τον ανακάλυψες. εγώ τον έμαθα σπασικλοειδώς, από μουσικό περιοδικό 🙂 αλλά η απόλαυση του να τον ξετυλίγεις λίγο λίγο και ο τρόπος που η ματιά του μεγαλώνει μαζί σου με τα χρόνια είναι αυτό που τον κρατάει κοντά μας και μας ζεσταίνει.

    if you could and you would, brighten my northern sky!

    • Πολύ ωραίο το σχόλιο σου κ. Στατζίκη. Δεν γνώριζα τις συνθήκες στις οποίες ο Ντρέηκ έγινε ευρύτερα γνωστός, νομίζω πως τον ανακάλυψα λίγο πριν γίνει αρκετά γνωστός όταν τον ήξεραν λίγοι, θυμάμαι και το δισκάδικο rolling under στη Θεσσαλονίκη που λειτουργούσε σε ένα δωμάτιο διαμερίσματος και ήταν το πιο αντεργκράουντ δισκάδικο της εποχής, στο έντυπο που έβγαζε μιλούσε για τον Νικ Ντρέηκ. Βεβαίως συνδέθηκε με τη φλωριά του χιπστερισμού αλλά όπως σωστά λες, ο Ντρέηκ ήταν πάρα πολύ ώριμος καλλιτέχνης απλά κάπως ετεροχρονισμένος και δίχως το ψώνιο του σταρ. Ήταν πολύ στοχαστικός για την εποχή του μάλλον. Σήεμρα βέβαια πάσχουμε από υπέρστοχαστικότητα συχνά, αγγίξαμε άλλο άκρο. Αλλά η ουσία είναι το χαμένο μέτρο μάλλον και τότε και τώρα.

Leave a reply to Heterotopias Cancel reply